Sốt xuất huyết là căn bệnh vô cùng nguy hiểm, có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng con người nếu không được chữa trị kịp thời. Tuy nhiên, còn rất ít người biết những đặc điểm sinh sống, hoạt động của loài muỗi này như thế nào, dẫn đến vấn đề phòng chống bệnh sốt xuất huyết còn nhiều hạn chế. Hãy cùng Suria Link tìm hiểu cách sinh sản, phát triển của loài muỗi này và cách phòng chống hiệu quả!
Muỗi sốt xuất huyết còn được gọi là muỗi vằn. Tên khoa học của chúng là muỗi Aedes aegypti. Trên thân và chi của chúng có những vằn đen trắng xen kẽ, và đây cũng là đặc điểm nhận dạng của muỗi vằn. Muỗi vằn thường những nơi nước đọng như bình hoa, chậu cây,…
Muỗi sốt xuất huyết đẻ trứng xuống nước, trứng nở ra thành những ấu trùng. Sau một thời gian sẽ biến từ nhộng thành muỗi và bay lên khỏi mặt nước. Muỗi thường hoạt động hút máu vào sáng sớm và chiều tối, và chỉ muỗi cái mới đốt người. Vì muỗi cái cần protein trong máu để đẻ trứng; còn muỗi đực chỉ đi hút nhựa cây và thụ phấn cho cây.
Vòng đời phát triển của muỗi sốt xuất huyết (muỗi vằn)
Vòng đời của muỗi sốt xuất huyết gồm 4 giai đoạn: trứng, ấu trùng, nhộng và trưởng thành. Tuổi thọ trung bình của một con muỗi là từ 2 tuần cho đến 1 tháng (điều kiện môi trường lý tưởng). Thời gian phát triển từ giai đoạn trứng cho đến khi trưởng thành thông thường sẽ kéo dài từ 1 đến 3 tuần.
1. Giai đoạn trứng
Muỗi vằn cái sau khi hút máu từ người hoặc các loài động vật có vú khác sẽ bắt đầu đẻ trứng, với số lượng trung bình từ 100 đến 200 trứng một lần. Trong suốt vòng đời, nó sẽ đẻ khoảng 5 lần như vậy. Số lượng trứng đẻ được tùy thuộc vào lượng máu mà nó đã hút.
Muỗi có khả năng đẻ từng đợt nhỏ tùy thuộc vào điều kiện môi trường. Thông thường trứng muỗi sẽ được đặt tại những nơi ngập nước hoặc ẩm ướt như gốc cây, thùng phuy, chậu, xô, bình hoa, lốp xe, bồn chứa… Vì vậy, giữ cho những vật dụng được khô ráo cũng một trong những cách đuổi muỗi hiệu quả.
Trứng muỗi lúc mới sinh có màu trắng, nhưng lập tức chuyển sang màu đen bóng sau vài phút. Trong điều kiện khí hậu ấm áp lý tưởng, trứng muỗi sẽ nở chỉ trong 2 ngày.
2. Giai đoạn ấu trùng
Ấu trùng muỗi (hay còn gọi là lăng quăng, bọ gậy) dành hầu hết thời gian sống trên bề mặt nước. Thức ăn của chúng chủ yếu là các chất hữu cơ trong nước như tảo và các vi sinh vật. Ấu trùng thường sống trên bề mặt nước và chỉ lặn xuống nếu mặt nước bị khuấy động.
Chúng treo lộn ngược từ mặt nước, và sử dụng một bộ phận là ống siphon ở cuối phần đuôi để thở. Giai đoạn ấu trùng muỗi sốt xuất huyết sẽ có vài lần lột xác để kích thước phát triển lớn hơn. Ở lần lột xác cuối cùng thì ấu trùng sẽ biến thành nhộng.
3. Giai đoạn nhộng
Nhộng là giai đoạn phát triển thứ 3 trong vòng đời của muỗi vằn. Lúc này phần lớn thời gian chúng sẽ bất động và chỉ phản ứng với các kích thích. Muỗi sẽ phát triển đủ các bộ phận bên trong kén nhộng.
Nhộng mất khoảng 2 ngày để có thể nở thành muỗi trưởng thành. Khi đến thời điểm, muỗi sẽ phá lớp da bảo vệ và nuốt không khí để mở rộng bụng, cánh và đầu. Muỗi đứng trên mặt nước một lúc để hong khô cơ thể sau đó bay đi bắt đầu vòng đời mới.
4. Muỗi trưởng thành
Sau khi tìm bạn tình để giao phối, muỗi sốt xuất huyết sẽ đi tìm nguồn máu từ người hoặc động vật để nuôi trứng. Một cá thể muỗi vằn cái có thể sống từ 20 đến 40 ngày, trong khi với muỗi đực là từ 9 đến 12 ngày.
Cách phòng ngừa dịch sốt xuất huyết
Nhằm kiểm soát và khống chế muỗi sốt xuất huyết truyền bệnh một cách hiệu quả, bạn và gia đình cần thực hiện những cách đuổi muỗi sau:
1. Không để nước tù đọng lại trong nhà
Tuyên truyền việc quy hoạch lại khu vực dân cư và cách dự trữ nước sinh hoạt ở các hộ gia đình: làm nắp đậy kín các bể chứa nước, thường xuyên lau rửa bể, chum, vại.
Thực hiện tổng vệ sinh môi trường, thu dọn hoặc loại bỏ các dụng cụ có thể chứa nước mưa đọng như lốp xe, hộp nhựa, chai lọ… Ngoài ra bạn cũng nên lấp các vũng nước bằng đất, cát hoặc tháo cạn nước. Mặt khác, bạn có thể mua các loại đèn diệt muỗi bố trí trong nhà để thu hút muỗi trong phòng bay vào và giết chúng.
2. Phát quang bụi cỏ, bụi rậm ngăn cản môi trường sống muỗi sốt xuất huyết
Nếu xung quanh khu vực ở có cây cối, bụi rậm um tùm thì bạn nên phát quang. Bên cạnh đó, bạn hãy phối hợp sử dụng thêm các loại thuốc xịt muỗi để tiêu diệt chúng ngay tại nơi trú ẩn. Đây là cách vừa giúp giảm đi các nơi để cho muỗi sinh sản trong các ổ nước, vừa không cho muỗi trưởng thành có chỗ trú ẩn.
3. Cho muối vào vào những khu vực đọng nước trong nhà
Nuôi thả một số loại cá nhỏ hoặc giáp xác ăn bọ gậy vào hồ cá kiểng. Cho muối hoặc dầu hỏa, dầu mazut vào nước chống kiến ở dưới chân chạn kệ tủ, gạc-măng-rê để không cho muỗi đẻ trứng.
4. Trồng cây đuổi muỗi
Trồng các loại cây đuổi muỗi “khắc tinh” khiến muỗi phải tránh xa như tỏi, sả… Ngoài ra, vỏ cam, quýt, bưởi cũng có mùi hương làm muỗi không dám đến gần. Giữ lại vỏ sau khi ăn, phơi khô và đốt cháy trên lửa, không những giúp đuổi muỗi ra khỏi nhà bạn mà còn lưu lại mùi hương dễ chịu.
5. Lắp đặt màn chống muỗi
Giăng các loại lưới hoặc lắp đặt cửa lưới chống muỗi để ngăn không cho chúng bay vào nhà. Khi ngủ, bạn hãy sử dụng thêm màn chống muỗi để ngăn chúng không có cơ hội tấn công gia đình bạn. Đây là một trong cách đuổi muỗi hiệu quả nhất và đảm bảo an toàn cho sức khỏe của các thành viên trong gia đình bạn.
Khẩu hiệu “Không muỗi vằn, lăng quăng, không còn sốt xuất huyết” sẽ phát huy tác dụng chỉ khi mọi người thực hiện đồng bộ mọi biện pháp phòng tránh. Điều quan trọng nhất vẫn là phải ngăn chặn tối đa không cho muỗi vằn có môi trường sinh sôi, phát triển và tiếp xúc với con người. Có như vậy dịch sốt xuất huyết mới được đẩy lùi, nhà ở của bạn và gia đình mới thật sự an toàn và sạch sẽ.
