Sưng mí mắt là một tình trạng phổ biến có thể xuất phát từ các yếu tố môi trường bên ngoài, thói quen hàng ngày hoặc bệnh lý mắt. Dù nguyên nhân gốc rễ là gì, sưng mí mắt thường gây cảm giác không thoải mái, hạn chế tầm nhìn và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Cùng tìm hiểu đâu là nguyên nhân dẫn tới hiện tượng này cũng như cách xử lý và phòng ngừa ngay sau đây nhé.
1. Nguyên nhân gây nên tình trạng sưng mí mắt
Sưng mí mắt là tình trạng khá thường gặp trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta và nó có thể xuất phát từ nhiều nhóm nguyên nhân khác nhau. Vậy mắt sưng là biểu hiện của bệnh gì? Dưới đây là 3 nguyên nhân chính có thể gây ra tình trạng khó chịu này cho mắt.
1.1 Do tác nhân gây hại từ môi trường
Có nhiều yếu tố từ môi trường có thể gây hại cho mắt chúng ta, chẳng hạn như bụi bẩn, ô nhiễm, mỹ phẩm, lông vật nuôi, phấn hoa, và thời tiết. Dù chúng có vẻ vô hại, nhưng khi chúng xâm nhập vào mắt, chúng có thể gây ra tình trạng kích ứng mắt, được gọi là dị ứng mắt.
Dị ứng mắt thường phổ biến hơn ở những người có cơ địa dễ bị dị ứng. Khi gặp dị ứng mắt, mắt thường sưng to, đỏ, ngứa, cộm, và có thể chảy nước mắt không kiểm soát.
Trong trường hợp của những người làm việc trong các môi trường đặc thù như hàn, xì, hoặc hồ điện quang, họ thường tiếp xúc với tia hàn, bụi kim loại, mạt sắt, tia UV và nếu họ không đảm bảo đủ bảo vệ bảo hộ lao động, bao gồm kính mắt, họ có thể gặp tình trạng sưng mắt và đỏ mắt.
Hàng ngày, chúng ta cũng có thể gặp tình huống vô tình va đập vào mắt hoặc bị dị vật bắn vào mắt, gây tổn thương và sưng đau.
Ngoài ra, mắt có thể bị côn trùng như ong, muỗi, hoặc kiến đốt, gây ra sưng mắt, đau nhức khó chịu. Sử dụng một số loại thuốc có thành phần gây kích ứng cho cơ thể cũng có thể gây ngứa và sưng mí mắt.
1.2 Do thói quen sinh hoạt
Những thói quen sinh hoạt có thể vô tình khiến mắt bạn bị tổn thương, gây ra tình trạng sưng mí mắt:
- Stress và áp lực cuộc sống: Cuộc sống, công việc và học tập áp lực có thể khiến ta trở nên căng thẳng, mệt mỏi và mất ngủ. Điều này cũng tác động đến đôi mắt, gây sưng mắt do áp lực và thiếu thời gian nghỉ ngơi.
- Kiệt sức: Khi chúng ta mệt mỏi, các mô trong mắt giữ nước qua đêm, dẫn đến sưng mắt khi thức dậy vào sáng hôm sau.
- Khóc nhiều: Khóc nhiều khiến máu tăng cường tới các mô quanh mắt, gây sưng mí mắt, đỏ và đau.
- Ngủ quá nhiều hoặc quá ít: Ngủ đủ 7-8 giờ mỗi đêm giúp mắt và cơ thể nghỉ ngơi. Tuy nhiên, ngủ quá ít hoặc nhiều quá có thể gây sưng mí mắt vào buổi sáng.
- Kích ứng từ kính áp tròng: Đeo kính áp tròng qua đêm hoặc đeo sai cách có thể gây kích ứng và sưng mắt.
- Lạm dụng chất kích thích: Uống quá nhiều rượu hoặc bia có thể gây ngộ độc thần kinh thị giác, gây sưng và nhức mắt.
- Hút thuốc lá: Lạm dụng thuốc lá có thể gây suy yếu mắt và liên quan đến nhiều bệnh lý mắt, bao gồm cả bệnh đục thủy tinh, gây sưng mắt.
1.3 Nguyên nhân bệnh lý
Sưng mí mắt có thể là dấu hiệu cảnh báo cho một số bệnh lý mắt như sau:
- Lẹo mắt: Bệnh này thường xảy ra khi có nhiễm trùng ở tuyến đầu của mắt hoặc ở gốc mí. Ban đầu, bạn có thể thấy một nốt đỏ và sưng nhẹ. Theo thời gian, nốt đỏ này có thể biến thành mụn mủ. Bệnh lẹo mắt thường xuất hiện nhiều ở mí trên và có thể tái phát nhiều lần nếu không được điều trị đúng cách.
- Chắp mắt: Đây là bệnh khi một tuyến bã nhờn ở mí mắt bị tắc nghẽn. Tình trạng này thường không gây nhiễm trùng mắt. Người bị chắp mắt có thể thấy một nốt mụn mủ trên mắt, có thể to và tái phát nhiều lần nếu không được điều trị đúng cách.
- Viêm mô tế bào hốc mắt: Bệnh này gây nhiễm trùng sâu trong mô mí mắt. Ngoài sưng mắt, nó còn gây đau đớn và có thể lây lan dễ dàng.
- Viêm kết mạc: Bệnh lý này thường là kết quả của nhiễm trùng bởi vi khuẩn, virus hoặc các tác nhân từ môi trường. Triệu chứng bao gồm mắt đỏ, sưng, nhức, đổ nước mắt và dịch tiết nhiều. Bệnh có khả năng lây lan nhanh.
- Bệnh tuyến giáp: Đây là một loại rối loạn nội tiết khi tuyến giáp sản xuất chất chống nhiễm trùng cho mắt. Kháng thể này có thể gây sưng và viêm mắt.
- Viêm bờ mi: Bệnh này làm cho mí mắt trở nên nhờn và có vảy quanh lông mi. Nó thường là bệnh mãn tính và có thể gây sưng mắt, đau và ngứa.
Lưu ý: Nếu bạn nghi ngờ mắc chắp mắt hoặc lẹo mắt, tuyệt đối không tự ý nặn nốt mụn, vì điều này có thể dẫn đến nhiễm trùng nặng hơn. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện bất kỳ thao tác nào.
2. Cách khắc phục, điều trị mắt bị sưng mí
Không phải mọi tình huống sưng mí mắt đều cần đến bác sĩ. Với những nguyên nhân thông thường như dị ứng do mỹ phẩm, khóc nhiều hoặc kiệt sức, bạn có thể tự thực hiện các biện pháp tự điều trị tại nhà. Đối với trường hợp mắt sưng do khóc hoặc kiệt sức, bạn chỉ cần nghỉ ngơi và có thể áp dụng chườm lạnh để giảm sưng.
Trong trường hợp mỹ phẩm gây dị ứng, hãy làm sạch mắt cẩn thận sau khi trang điểm và hạn chế sử dụng các sản phẩm gây kích ứng.
Tuy nhiên, nếu tình trạng sưng mí mắt đi kèm với biểu hiện đỏ, đau xót và kéo dài, bạn nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị. Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra mắt và các triệu chứng liên quan, có thể cần lấy mẫu dịch từ mắt để tiến hành xét nghiệm.
Đối với mắt bị chắp hoặc lẹo, bạn có thể sử dụng gạc nhúng vào nước ấm sau đó đắp lên mắt để giảm đau và đợi nốt chắp hoặc lẹo tự vỡ. Bác sĩ cũng có thể kê toa thuốc mỡ để bạn tự áp dụng tại nhà.
Khi gặp tình trạng mắt dị ứng, bác sĩ có thể chỉ định thuốc nhỏ mắt chống histamine hoặc thuốc steroid để giảm triệu chứng và viêm.
Các tình trạng đau mắt đỏ hoặc bị Herpes mắt, đặc biệt là trong trường hợp nghiêm trọng, có thể đòi hỏi sự hỗ trợ của thuốc kháng sinh hoặc thuốc chống virus Herpes.
Khi có các triệu chứng nghi ngờ về bệnh Graves, bạn nên tiến hành xét nghiệm để xác định và tiến hành điều trị.
Tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị thích hợp. Trong trường hợp sưng mí mắt kèm theo các triệu chứng như sốt, đỏ mắt nghiêm trọng, sưng nặng và không có dấu hiệu giảm, bạn nên tới gặp bác sĩ sớm. Sự sưng mí mắt có thể là dấu hiệu của bệnh lý về mắt, vì vậy luôn chọn những cơ sở y tế uy tín như bệnh viện mắt để được chẩn đoán và điều trị đúng thời điểm.
3. Một số biện pháp phòng ngừa tình trạng sưng mí mắt
Để phòng ngừa sự sưng mí mắt do thói quen sinh hoạt hoặc tác nhân từ môi trường, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau đây:
- Bỏ thói quen dụi mắt: Hành động này, mặc dù đơn giản, nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ bệnh lý cho mắt và cần ngay lập tức bỏ. Dụi mắt tương tự như bạn đang “mời gọi” các vi khuẩn, virus từ tay vào mắt. Rửa tay thường xuyên để đảm bảo sạch sẽ.
- Vệ sinh mắt hàng ngày: Hãy thực hiện vệ sinh mắt hàng ngày để loại bỏ tác nhân gây hại từ môi trường và duy trì sức khỏe cho mắt.
- Đeo kính mắt khi ra ngoài: Hãy đeo kính râm khi bạn ra khỏi nhà để bảo vệ mắt khỏi các tác nhân có hại từ môi trường.
- Sử dụng kính áp tròng đúng cách: Nếu bạn đeo kính áp tròng, hãy tuân theo hướng dẫn của bác sĩ và thực hiện vệ sinh kính đúng cách.
- Ngủ đủ giấc: Giấc ngủ đủ giấc giúp mắt không phải làm việc quá nhiều và tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình trao đổi chất, giúp mắt khỏe mạnh hơn.
- Ăn đủ chất: Hãy duy trì chế độ ăn uống cân đối bằng cách tiêu thụ thực phẩm giàu vitamin và dưỡng chất tốt cho mắt, như rau xanh, thịt đỏ, và hoa quả mọng.
- Tránh xa chất kích thích: Rượu, bia và thuốc lá đều là các chất kích thích có thể gây hại cho mắt và cả cơ thể, nên hạn chế sử dụng chúng.
- Khám mắt định kỳ: Hãy tập thói quen khám mắt định kỳ hàng năm để duy trì sức khỏe mắt và phát hiện sớm các vấn đề mắt cần điều trị.
4. Một số lưu ý khi gặp tình trạng sưng mí mắt
Nếu không may bạn gặp phải tình trạng sưng mí mắt thì hãy lưu ý những vấn đề sau:
- Khi lên chắp, lẹo, tuyệt đối không được tự ý nặn vì việc này tăng nguy cơ gây nhiễm trùng nặng. Việc tháo mủ nếu cần thiết phải được thực hiện bởi bác sĩ chỉ định.
- Nếu đang sưng mí mắt nhưng bắt buộcóc phải trang điểm, hãy tẩy trang đúng quy trình để hạn chế khả năng gây viêm ở mi gây sưng và phù nề mi.
- Dù bị bệnh hay không, cần tránh dụi tay vào mắt. Nên thường xuyên rửa tay sạch sẽ để tránh vô tình gây nhiễm khuẩn ở mắt.
Tóm lại, sưng mí mắt là một hiện tượng thường gặp, có thể do tác nhân từ môi trường hoặc tiềm ẩn nguy cơ bệnh lý. Nếu sưng mí mắt kéo dài và xuất hiện các dấu hiệu bất thường, bạn cần đến cơ sở y tế khám ngay để xác định nguyên nhân và tiến hành điều trị thích hợp, nhằm giảm tối đa nguy cơ phát triển biến chứng.
